مقدمه:
فکر
تحقیق پیرامون رکن مادی قتل عمد بعنوان موضوع پایان نامه کارشناسی ارشد
ابتدا از سوی استاد محترم راهنما به دانشجویان دوره ی کارشناسی ارشد
پیشنهاد شد، نگارنده با توجه به سوالات و ابهاماتی که از درس حقوق جزای
اختصاصی یک در مقطع کارشناسی نسبت به موضوع داشتم، شرایط را مهیا دیدم تا
ضمن برخورداری از راهنمایی ها و ارشادات دو تن از اساتید ممتاز این حوزه
سعی در حل ابهامات ذهنی خویش داشته باشم.
اهمیت
حقوق جزای عمومی بلحاظ بیان مسایل عمومی و بنیاد دینی که در بطن خود دارد و
انتخاب یکی از چالش برانگیزترین عناوین این حوزه، رکن مادی، و امتزاج آن
با مسائل مطرح شده در حوزه حقوق کیفری اختصاصی، قتل عمد، حساسیت و سختی
چنین موضوعی را نشان می دهد. نگارنده سختی کار را به جان خرید و در قالب
تکلیفی دانشجویی تلاش کرد تا در حد توان یک دانشجوی کارشناسی ارشد،
مطالعاتی را در این حوزه انجام دهد.
امتزاج
رکن مادی به همراه قتل عمد، در واقع یکی از چالش برانگیزترین حوزه های
موجود در رشته ی علوم جنائی از باب سوالات مطرح شده است. بررسی عناصر تشکیل
دهنده ی رکن مادی و ابهاماتی که در این زمینه وجود دارد، نیاز به مطالعه ی
گسترده را ایجاب می کند.
قتل
عمد نه تنها از نظر موضوع، که سلب حیات ازیک انسان زنده است، مهم می باشد.
بلکه از نظر عکس العمل شدیدی که وقوع آن در هیات اجتماع به وجود می آورد
دارای اهمیت خاصی است. این اهمیت نه تنها در جوامع فعلی، که با دیدن
روزنامه و مجلات مختلف بخش اعظم صفحات حوادث اختصاص به بیان همراه با شرح و
تفصیل جنایتهای دلخراش و وقایعی که در روز محاکمه اختصاص داده شده است،
بلکه در جوامع گذشته نیز مورد توجه بوده است؛ و سنگین ترین مجازات را، که
همان اعدام است، دربرداشته است. مثلا در مصر قدیم کلیه قاتلان حتی آنان که
با امکان مساعدت با مقتول از یاری وی خودداری کرده و بطور غیر مستقیم سبب
قتل
می شده اند به مجازات اعدام محکوم می گردیدند.
در
کنار آنچه که بدان اشاره شد؛ اهمیت لزوم رکن مادی جرم با توجه به نقشی که
در ادله ی اثبات کیفری دارد، توجه به رکن مادی قتل عمد را نشان می دهد.
از
سوی دیگر علوم جنائی به لحاظ ارتباط مستقیم با اساسی ترین حقوق و آزادیهای
مردم، در میان سایر رشته های حقوق، جایگاه کاملا متمایزی دارد. پویائی
حقوق کیفری با هدف اجرای عدالت، مستلزم بهره مندی این رشته از حقوق از
تجارب سایر کشورها را ایجاب می کند. بدیهی است که هر جامعه ای متناسب با
دید غالب خود به پدیده جرم توجه می کند و از لوازم مختلفی جهت بررسی و
مطالعه ی آن سود می جوید. لذا توجه به تجارب دیگران لازمه حفظ پویائی و
بالندگی حقوق کیفری است. این امر لزوم مطالعه ی تطبیقی را در حقوق کیفری به
خوبی نشان می دهد. پروفسور بوآبه در این زمینه بیان می دارد:«حقوق تطبیقی
مانند نورافکنی است که از خارج بنای حقوق داخلی را روشن و ریزه کاریهای آن
را مجسم می سازد». به همین جهت در این تحقیق یکی از مهمترین جرایمی که در
کشورهای مختلف نسبت به آن عکس العمل شدیدی وجود دارد انتخاب شده و قسمت
مهمی از ارکان تشکیل دهنده ی آن، رکن مادی، با نگاهی تطبیقی در حقوق انگلیس
به عنوان یکی از کشورهای پیشرفته در زمینه ی علوم جنائی مورد تحقیق و
بررسی قرار گرفته است.
توجه به
این امر ضروری است که رکن مادی در قتل عمد و غیر عمد یکی است و آنچه که
باعث تمایز این دو جرم از هم می شود رکن معنوی متفاوت است. بنابراین اگر در
مواردی در این تحقیق از واژه قتل استفاده شده است ناشی از یکسان بودن رکن
مادی در جرایم سالب تمامیت جسمانی می باشد.
اهداف تحقیق:
در
مقایسه با سایر نظام های حقوقی دنیا که معمولا مجازات حبس ابد را بعنوان
مجازات قتل عمد مورد توجه قرار داده اند. حقوق ایران به تبعیت از مبنای
دینی و فقهی به قصاص قاتل عمد حکم داده است. هدفی که از انتخاب این موضوع
مورد توجه بوده است مطالعه ی تطبیقی فرآیند شکل گیری مادی قتل در دو حوزه
حقوقی متفاوت می باشد.
این
تفاوت هم از حیث مجازات مورد توجه بوه و هم از حیث این امر که در حقوق
انگلیس رویه قضائی و عرف نقش اساسی در پویائی و بالندگی حقوق دارد. برخلاف
حقوق ایران که مبتنی بر حقوق نوشته است و رویه قضایی، بعنوان قانون گذاری
خرد، نقش کم رنگی در تحولات حقوقی ایفا می کند. آنچه که در نظام حقوقی
ایران اهمیت فراوان دارد متون خشک قانونی است. بطور کلی هدف اساسی از این
تحقیق اولاً واکاوی رکن مادی قتل و سپس بررسی تفاوت و شباهت های موجود در
این زمینه در حقوق ایران و انگلیس می باشد.
2- سؤالات تحقیق:
مهمترین سؤالاتی که این پژوهش در راستای پاسخگویی بدان تدوین شده است،عبارتند از؛
1- آیا می توان رکن مادی قتل عمد را دارای عناصری دانست؟ یا آنکه رکن مادی صرفاً رفتار مرتکب را شامل می شود؟
2- آیا رفتار در قتل عمد، صرفاً شامل فعل می باشد یا ترک فعل را نیز می توان باعث آن دانست؟
3-
ماهیت رفتار در قتل عمد چیست؟آیا هر رفتاری به عنوان رکن مادی قتل عمد
قابلیت طرح دارد؟آیا می توان وصف غیر مادی را برای تحقق قتل عمد در نظر
گرفت؟
4- انسان به عنوان موضوع قتل عمد، دارای چه ویژگی ها و خصوصیاتی می باشد؟
5-
مرگ، به عنوان نتیجه قتل عمد، از چه زمانی تحقق می یابد؟وچگونه می توان در
زمانی که عوامل متعددی در تحقق آن نقش دارند، انتساب نتیجه را مشخص کرد؟
قلمرو تحقیق: در
این تحقیق سعی گردیده است برای تعیین موضع قانون گذار ایران، در خصوص رکن
مادی قتل عمد علاوه بر قوانین موجود، آرای شعب دیوان عالی کشور، دکترین
حقوقی نیز مورد توجه قرار گیرد. در مباحث تطبیقی نیز سعی شده است با مراجعه
مستقیم به کتب انگلیسی به بررسی موضوع تحقیق حاضر پرداخته شود. رویه های
قضایی انگلیس را نیز با ذکر آرائی مورد توجه قرار داده شده است.
پیشینه ی پژوهش: در
بین تمام کتب، مقالات و پایان نامه هایی که در زمینه قتل عمد به بررسی
پرداخته؛ وجود مطالب مشابه با موضوعات تحقیق ملاحظه می گردد. در مواردی نیز
بررسی قتل عمد بعنوان موضوع چند پایان نامه مورد توجه بوده است. اما بررسی
و توصیف رکن مادی قتل عمد، آنچنان که در این پژوهش بیان شده است ،پایان
نامه یا مقاله ای مشاهده نگردیده است. لازم است اشاره شود که در خصوص رکن
مادی جرم و رابطه علیت دو رساله دکتری در دانشکده ی حقوق دانشگاه شهید
بهشتی مورد توجه محقق حاضر بوده است.
روش پژوهش: شیوه
انجام پژوهش پیش رو به صورت تحلیلی و توصیفی است که با تحقیق کتابخانه‌ای
به فیش برداری و جمع آوری مطالب مورد نیاز پرداخته شده است. در مواردی نیز
مراجعه حضوری به دادگاه کیفری استان تهران و مصاحبه با برخی از قضات با
تجربه انجام شده است.
طرح کلی تحقیق: این تحقیق در سه فصل خواهد بود. قبل از فصل اول، کلیاتی طی دو قسمت در خصوص اهمیت و ماهیت رکن مادی جرم پرداخته شده است.
در
فصل اول به بررسی انواع رفتار، در قتل عمد پرداخته شده و در دو مبحث به
بررسی انواع و طرق مداخله در رفتار ارتکابی در قتل عمد پرداخته شده است.
در
فصل دوم به بررسی شرایط و اوضاع و احوال تشکیل دهنده ی رکن مادی قتل عمد
توجه شده و طی دو مبحث به بررسی انسان زنده ی محقون الدم در قتل اقدام شده
است.
در فصل سوم نیز مرگ به
عنوان جزء سوم رکن مادی به همراه رابطه ی علیت طی دو مبحث اقدام شده و در
پایان نیز به نتیجه گیری از مباحث مطرح شده پرداخته ایم.
:: برچسب‌ها:
پایان ,
نامه ,
تعیین ,
موضع ,
قانون ,
گذار ,
ایران ,
درخصوص ,
رکن ,
مادی ,
قتل ,
عمد ,
:: بازدید از این مطلب : 135
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
